Khai bút đầu xuân, phong tục ý nghĩa của người Việt

Khai bút đầu xuân phong tục rất ý nghĩa của người Việt mỗi khi tết đến xuân về ở nhiều gia đình của Việt Nam, mọi người lại cùng nhau tiến hành nghi thức khai bút với ước muốn về một mùa xuân may mắn, thi cử đỗ đạt, học hành tấn tới và sự nghiệp được hanh thông như diều gặp gió.

Phong tục khai bút đầu xuân trong Tết cổ truyền

Tục khai bút đầu Xuân trong dịp Tết Cổ Truyền Việt Nam 

Khai bút đầu xuân hay còn gọi là khai bút đầu năm hay chắp bút đầu năm là tục chắp bút đầu năm thường được các học sỹ hay học giả xưa thực hiện. Ngay sau thời khắc giao thừa, ở những khoảng thời gian đầu tiên của năm mới, mọi người lại tự lựa chọn cho mình một thời điểm tốt, có khi còn xem ngày giờ tốt đẹp nhất, hợp với tuổi của mình nhất để làm lễ khai bút.  Tục khai bút đầu năm là một trong những nét phong tục rất đặc sắc và ỹ nghĩa trong ngày Tết Việt Nam, và thường hay được các sỹ tử, những người còn đang ngồi trên ghế nhà trường, những người làm công viêc liên quan tới viết lách, bút nghiêng thực hiện.

Khai bút đầu xuân là một trong những phong tục ngày Tết tốt đẹp mỗi dịp Tết đến xuân về của người Việt

Khai bút đầu xuân không phải là một nghi lễ bắt buộc thực hiện trong ngày Tết thế nhưng đã từ lâu phong tục này đã được duy trì như là một nét đẹp trong văn hóa truyền thống của người Việt. Theo phong tục xa xưa thì thường những ông đồ, thầy đồ, học sĩ… sẽ thực hiện khi thức khai bút đầu năm. Ngay sau lễ cũng giao thừa, họ sẽ tiến hành đốt lư trầm bên bàn viết, cầm bút thảo những câu đối hay, những chữ mang ỹ nghĩ lên giấy đỏ hoặc lên giấy hoa tiên. Đây sẽ là những câu mang ý nghĩa tốt đẹp như một lời cầu chúc cho năm mới an khang, thịnh vượng và may mắn.

Cũng theo quan niệm dân gian thì những nét chữ “khai bút đầu xuân” là phải do mình tự nghĩ ra, không nên sao hay chép của người khác. Những dòng chữ đó có thể chi là đơn giản ghi họ tên, quê quán của chính người cầm bút hoặc là một vài vần thơ ngẫu hứng được viết lơn. Đôi khi, nó cũng chỉ đơn giản là những xúc cảm hay những mong ước tốt đẹp về gia đình, bạn bè, công việc, học hành, thi cử…

Ý nghĩa của phong tục “khai bút đầu xuân”

Phong tục khai bút đầu xuân ngày nay đã có nhiều thay đổi nhưng vẫn được duy trì ở nhiều gia đình Việt

Ngay nay, tục khai bút đầu xuân đã có nhiều thay đổi, nó cũng đã không còn phổ biến và mang đậm ý nghĩa như xưa. Tuy nhiên, với nhiều gia đình, đặc biệt là các học sinh, giới văn sĩ, thi sĩ, người làm nghề viết lách… thì đây vẫn là phong tục được coi trọng và duy trì. Bởi ngoài những giá trị chân thiện mỹ, việc khai bút đầu xuân còn có ý nghĩa nhân văn sâu sắc.  Đó không chỉ đơn giản là sự trượng trưng cho sự khởi đầu của sự nghiệp học hành mà ở đó còn gửi gắm biết bao tâm tư, nguyện vọng về một năm mới sẽ thật hạnh phúc, thành công và suôn sẻ.

Cũng chính bởi vì ý nghĩa đề cao sự học, sự nghiên cứu, “dùi mài kinh sử” nên khai bút đầu năm vẫn được duy trì thường xuyên ở nhiều gia đình Việt.

Đây không chỉ là sự trân trộng đối với các giá trị văn hóa mà nó còn có tác dụng dăn dạy con cháu về một truyền thống hiếu học, khuyên dạy con cháu về sự tôn sư trọng đạo của dân tộc. Việc khai bút đầu xuân thường được thực hiện ngay sau lễ giao thừa. Tuy nhiên ngày nay nhiều người cẩn thận cũng tiến hành xem ngày giờ tốt tiến hành khai bút với hy vọng sẽ đón được nhiều tài lộc trong năm mới.

Gắn liền với tục khai bút đầu xuân, người Việt còn có tục Xin Chữ Đầu Năm Đây cũng là một cách thể hiện việc coi trọng chữ nghĩa và cầu mong mọi sự tốt lành – một trong những phong tục, nét đẹp văn hóa đặc sắc của người con Việt.