Hầu đồng là gì? Tìm hiểu về tín ngưỡng đạo Mẫu Việt Nam

Hầu đồng là gì là câu hỏi gây tranh cãi trong xã hội Việt những năm gần đây. Thực chất đây là một tín ngưỡng tâm linh còn chứa đựng nhiều điều bí ẩn. Để hiểu kỹ hơn về tín ngưỡng này, cùng nhanmenh.com xem bài viết dưới đây nhé.

Tìm hiểu hầu đồng là gì?

Hầu đồng là nghi lễ quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần,… Thực chất đây chính là nghi thức giúp con người giao tiếp với các vị Thánh Mẫu, Quan Hoàng, Chầu,… thông qua những người đặc biệt được chấm căn đồng số lính. Mọi người đều tin rằng thần thánh có thế tráng bóng vào những người đặc biệt này trong trạng thái tâm linh thăng hoa, ngây ngất nhằm phán truyền, chữa bệnh, trừ tà diệt ma, ban phúc, ban lộc cho các con nhang, đệ tử.

Hầu đồng là gì? Tìm hiểu về tín ngưỡng đạo Mẫu Việt Nam

Khi các vị thần mượn bóng công đồng số lính, những người này không còn là người trần nữa mà chính là hiện thân của vị thần nhập vào họ. Để phục vụ cho nghi lễ quan trọng này người ta đã sáng tạo ra một hình thức lễ nhạc gọi là Hát văn (hát chầu văn). Nghi thức này giúp phục vụ cho quá trình nhập đồng, múa hát hầu các vị Thánh thần.

Những người có khả năng đứng giá hầu đồng được gọi chung là Thanh Đồng. Thanh Đồng là nam giới thì được gọi là “cậu”, nữ giới được gọi là “Cô hoặc Bà Đồng”. Những người này có tâm tính khác biệt. Họ nhạy cảm, dễ thay đổi và không ít người trong họ. Tùy vào các vị thần linh tráng bóng mà tính tình họ mạnh mẽ hoặc chua ngoa, đanh đá. Bởi thế dân gian hay nhận xét ai đó “tính đồng bóng” hay trông “đồng cô quá” là vì lẽ này.

Chuẩn bị cho nghi lễ hầu đồng

• Muốn tổ chức hầu đồng, người đứng giá phải lựa chọn ngày tốt, tránh ngày thần cách, sát sư.
• Thanh Đồng phải xin công hầu, chuẩn bị trầu cau nơi diễn ra buổi lễ, thống nhất các công việc với nhà đền.
• Sắp khăn áo từng giá hầu đầy đủ, tránh thiếu sót hôm chính lễ. Nếu nhà ở xa, nên chủ động vấn đề xe cộ, phương tiện và thống nhất thời gian, địa điểm.
• Sắm lễ vật chu đáo, đầy đủ, thành tâm: lễ bày Công đồng, lễ phát lộc, lễ mặn, lễ chay, vàng, mã, hoa đăng, cỗ mời khách.

Trình tự trong một buổi hầu đồng như thế nào?

Mọi người sắp lễ vật lên hương án để bắt đầu cho buổi lễ hầu đồng. Người hầu đồng để các dụng cụ lên chiếu đồng, lấy nước hoa xoa tay, mặt, quần áo rồi vẩy xung quanh để tẩy uế . Cung văn lên giây đàn, dạo nhạc, bắt đầu hát văn hầu đồng.

Hầu đồng là gì? Tìm hiểu về tín ngưỡng đạo Mẫu Việt Nam

Thay Lễ phục cho từng giá hầu

Mỗi vị thánh đều được chuẩn bị lễ phục riêng tương ứng. Tùy từng phủ, từng gốc tích sắc tộc gốc, phẩm hàm cũng như văn hay võ mà màu sắc cũng có sự thay đổi.

Dâng hương hành lễ từng giá hầu

Bất kỳ giá hầu nào cũng không thể thiếu nghi thức dâng hương hành lễ. Thanh đồng cầm bó nhang đã đốt bên tay trái, bọc trong khăn có tẩm hương. Tay phải rút một nén nhang rồi hơ lên bó nhang trong tay làm động tác phù phép mà ngôn ngữ hầu đồng gọi là khai nông, để xua đuổi tà ma

Lễ thánh giáng từng giá

Khi thánh đã nhập đồng, buông nén hương, nghiêng mình ra hiệu thánh thuộc hạng thứ bậc nào.

Múa hầu đồng

Hình thức múa hồng đồng đã được cách điểm hóa, khẳng định sự ứng nhập của thần linh. Do vậy, tùy từng vị thánh mà động tác múa khác nhau. Nhưng chung chung thì thấy có ảnh hưởng của chèo và vũ điệu dân gian. Mỗi động tác múa trong các giá chầu phản ảnh con người thật của vị thánh giáng đồng. Khi múa đồng thì ông đồng bà cốt sử dụng một số lễ cụ như kiếm, đao, gậy, mái chèo, quạt hay cờ,…

Ban Lộc và nghe hát Văn chầu

Sau khi đã múa các thánh thường ngồi nghe cung văn hát, kể sự tích lai lịch vị thánh đang giáng. Với các giá ông Hoàng thì cung văn ngâm các bài thơ cổ. Thánh biểu hiện sự hài long bằng động tácvề gối và thưởng tiền cho cung văn. Lúc nầy cũng là lúc, thánh dùng những thứ người hầu đồng dâng như: rượu thuốc lá, trầu nước v.v. Các thứ thánh dùng phải làm nghi thức khai cương (khai quang) cho thanh sạch.

Thánh thăng từng giá

Sau khi thưởng nhạc, phát lộc xong, thánh sẽ ra dấu hiệu thăng. Người hầu đồng ngồi yên, hai tay bắt chéo trước trán quạt che lên đỉnh đầu, khẽ rung mình. Khi ấy tứ trụ phải nhanh chóng hiểu ý, phủ khăn diện lên đầu người hầu đồng, cung văn trổi nhạc và hát điệu thánh xa giá hồi cung.

Xem thêm bài viết: BÀI VĂN KHẤN MÙNG 1 TẾT – CÚNG THẦN LINH VÀ GIA TIÊN NGÀY MÙNG 1 TẾT.